Tháng 7 mùa vu lan báo hiếu - Nghe truyện Mục Kiền Liên bồ tát cứu mẹ
1. Mục Kiền Liên Bồ Tát là ai ?
Mục Kiền Liên là nhân vật có thật trong lịch sử của Phật giáo. Ngài sinh khoảng năm 568, mất khoảng năm 484 trước Công nguyên ở nước Ma Kiệt Đà, nay thuộc miền Bắc Ấn Độ.
Thân phụ của Tôn giả Mục Kiền Liên tên là Câu Hy La, thân mẫu là bà Thanh Đề thuộc dòng họ Mục Kiền Liên , nên Tôn giả lấy theo họ của mẹ. Trong kinh có chỗ gọi Tôn giả là Câu Ly ca, có chỗ lại ghi là Câu Luật Đà. Thế nhưng cả hai tên này đều không thông dụng bằng tên Mục Kiền Liên.
Khi còn sinh thời, Ngài là một vị Tỳ kheo đứng trong hàng ngũ của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni khi Đức Phật còn tại thế. Bản thân Ngài và Tôn giả Xá Lợi Phật là hai vị đệ tử đứng đầu trong hàng chúng đệ tử của Đức Phật, vô cùng thần thông quảng đại. Ngài đã đắc chứng quả A La Hán, quả vị cuối cùng trong Tứ Thánh Quả cùng với sự giải thoát và giác ngộ viên mãn. Phẩm hiệu của ngài là "Thần thông đệ nhất" trong hàng Thanh Văn đệ tử của đức Phật. Trong Kinh Pháp Hoa phẩm thứ 6, đức Phật đã thọ ký cho ngài danh hiệu “Đa Ma La Bạt Chiên Đàn Hương Phật”.
Nhiều vị đệ tử của Đức Phật vô cùng phi thường, quảng đại, thế nhưng riêng Tôn giả Mục Kiền Liên được Đức Phật khen ngợi là thần thông vào hàng đệ nhất, cho phép Ngài sử dụng thần thông để hóa độ chúng sinh. Sở dĩ Ngài lại có thể đắc Thánh quả một cách nhanh chóng, đó là bởi vì Ngài đã trải qua rất nhiều kiếp tu hành, cho nên đến khi được gặp Đức Phật, căn lành đời trước của Ngài đã viên mãn liền được khai mở và phát tâm xuất gia theo Phật.
2. Hình tượng của Mục Kiền Liên
Tôn giả Mục Kiền Liên thường xuất hiện trong hình ảnh mặc y vấn, tay phải cầm tích trượng, tay trái thường không cầm gì hoặc nếu có cầm thì Ngài thường cầm bình bát, với ngụ ý để mang cơm dâng cho mẹ đang thọ khổ ở dưới địa ngục. Ngài không bao giờ ngồi mà luôn ở thế đứng, như để sẵn sàng đi xuống cõi âm nhằm dâng “bát cơm đầy vạn ước mong” tỏ lòng hiếu kính đối với mẹ.
Ngài có hình dáng cao lớn, mặt vuông chữ điền, tai dài, tính cứng rắn lạc quan, khí tiết dùng dũng, không chịu khuất phục trước việc làm trái với chính nghĩa. Nhiều đệ tử của Đức Phật cũng thần thông hơn người, thế nhưng chỉ có Mục Kiền Liên là được khen ngợi là thần thông đệ nhất và cho phép Ngài sử dụng phép thuật của mình để cứu khổ cứu nạn, hóa độ chúng sinh.
3. Sự tích Mục Kiền Liên cứu mẹ
Mẹ đẻ của Mục Kiền Liên Bồ Tát là bà Thanh Đề. Khi còn sống, bà Thanh Đề chẳng những không tin Tam bảo lại còn phỉ báng, phá hoại Tam bảo, nói những điều không hay về Tam bảo, nói Tam bảo không tốt, không đáng để tin. Chính vì vậy, sau khi chết đi, bà Thanh Đề bị đọa xuống địa ngục.
Sau khi Mục Kiền Liên Bồ Tát chứng quả vị La Hán, đắc được lục thông, liền quan sát khắp các cõi giới để tìm mẹ. Vì ngài đã khai mở được Phật nhãn, pháp nhãn, huệ nhãn, đắc được ngũ căn lục thông nên có thể nhìn thấy được mẹ mình đang đọa lạc nơi địa ngục thống khổ, cơm cũng không có để ăn. Vì thương xót mẹ, ngài liền mang một bát cơm đến cho mẹ.
Vào đến địa ngục, tôn giả dâng bát cơm cho mẹ. Bà Thanh Đề lúc còn sống vì tâm tham quá nặng nề, nên dù bị đọa làm ngã quỷ vẫn không dứt bỏ được tâm tham. Bà một tay đỡ lấy bát, dùng vạt áo của tay kia che lại, rồi vội vàng chạy đến chỗ không có các ngã quỷ, đem bát cơm lén ăn một mình. Nhưng vì nghiệp chướng quá sâu dày nên cơm vừa đưa lên miệng thì hóa thành hòn than đỏ rực.
Không đành lòng nhìn mẹ chịu cực khổ, ngài bèn cầu cứu tới Phật Tổ. Đức Phật nói: “Vì mẹ của ông hủy báng Tam bảo, tội nghiệp quá nặng. Bây giờ sức của mình ông không thể nào giải cứu được đâu. Muốn cứu được mẹ ông thì vào ngày rằm tháng bảy, là ngày chư Phật hoan hỷ, cũng là lúc chư tăng Tự tứ, ông hãy thiết lễ Vu Lan Bồn, đây là lễ cúng “giải đảo huyền” (giải cứu cái khổ bị treo ngược). Trước tiên, ông hãy cúng dường mười phương Tăng; khi mười phương Tăng chưa thọ dụng những thức ăn này thì ông cũng chưa được dùng. Ông trước hết phải cúng Phật, Pháp và Tăng; sau đó mới có thể thọ dụng những phẩm vật dâng cúng. Vào ngày này, ông thiết trai cúng dường Tam bảo thì mẹ của ông sẽ lìa khổ được vui!”.
Mục Kiền Liên Bồ Tát liền làm y theo lời Phật dạy. Vào ngày rằm tháng Bảy năm đó, thân mẫu của ngài được thoát nạn. Mục Kiền Liên cảm kích ân Phật nên đã khuyến khích người thế gian hàng năm vào rằm tháng Bảy tổ chức lễ Vu Lan, cúng dường tăng chúng mười phương hội về, tụng kinh Vu Lan Bồn để báo hiếu cho cha mẹ và cửu huyền thất tổ. (Trích từ quyển Thập đại đệ tử).
Sau này, hình ảnh Mục Kiền Liên Bồ Tát cứu mẹ khỏi địa ngục đã trở thành hình tượng hiếu thảo trong Phật giáo. Theo câu chuyện này, đức Phật đã dạy chúng sinh ai muốn báo hiếu cho cha mẹ hãy làm theo cách của Tôn giả Mục Kiền Liên. Từ đó, ngày lễ Vu Lan báo hiếu đã ra đời.
4. Hạnh nguyện của Mục Kiền Liên
Tôn giả Mục Kiền Liên giống như một vị hộ pháp vô cùng cứng rắn. Hình ảnh của Ngài khiến cho những kẻ xấu ác không dám làm càn, những lời dạy răn nhắc nhở của Ngài giúp cho các Tỳ kheo luôn ý thức giữ gìn sự tu hành một cách nghiêm túc. Ngài thường cương trực mà bày tỏ những quan điểm của Phật giáo đối với những giáo phái khác, cũng như thẳng thắn chỉ ra lỗi khi có người mắc sơ suất.
Tôn giả Mục Kiền Liên còn bảo vệ chúng Tăng ni khỏi những âm mưu chia rẽ, từ đó xây dựng cho đại chúng một môi trường hòa thuận. Ví dụ như một lần tôn giả Xá Lợi Phất bị nói xấu, Ngài ngay lập tức triệu tập chúng Tăng ni để làm rõ cho tới cùng. Một lần khác, Ngài nghiêm khắc trục xuất nhóm Tỳ kheo bất phục thiện. Thậm chí khi Đề Bà Đạt Đa mâu thuẫn với Đức Phật đã ly khai lôi theo rất nhiều Tỳ kheo phản bội, Mục Kiền Liên cũng là người tới thuyết phục, giảng giải về sự vĩ đại của Đức Thế Tôn là bậc Thánh cao cả nhất trong vũ trụ. Nhờ đó mới có thể mở mắt cho những người đã tin tưởng mù quáng vào cái ác và đưa họ về với chánh Pháp.
6. Mục Kiền Liên cứu dòng họ Thích
Một ngày kia, quê hương Ca Tì La Vệ của đức Phật bị vua Lưu Li (Virudhaka - Vidudabha) của nước Kiều Tát La dẫn đại quân xâm lược. Nghe được tin ấy, lúc đầu đức Phật cũng nghĩ đến việc phải bảo vệ tổ quốc. Ngài ngồi ngay trên đường tiến quân của vua Lưu Li cốt ý cảm trở việc tiến quân này. Đã ba lần như vậy, cứ trông thấy đức Phật thì vua cho rút quân, nhưng cái tâm xâm lược cũng như cái ý chí muốn trả mối thù năm xưa của nhà vua thì không chấm dứt được. Đức Phật quán chiếu và biết rõ là mối nhân quả nghiệp báo ràng buộc giữa hai bộ tộc, từ lâu đã đến lúc phải được kết thúc, nếu không thì không thể nào giải trừ được. Bởi vậy, dù rất yêu mến quê hương, dù đã ba lần xả thân cản trở đạo quân xâm lược, nhưng cuối cùng thì Ngài cũng đành phải để cho vua Lưu Li tấn công thành Ca Tì La Vệ.
Nhưng Mục Kiền Liên thì không chịu như vậy. Khi biết tin thành Ca Tì La Vệ đã bị đại quân của vua Lưu Li Bao vây, tôn giả bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Thành Ca Tì La Vệ đang bị tấn công, con nghĩ là mình phải ra sức cứu giúp nhân dân trong thành.
Phật nhìn Mục Kiền Liên, giọng từ ái bảo:
Này thầy Mục Kiền Liên! Bộ tộc Thích Ca đã đến đến lúc phải chịu quả báo của những tội nghiệp đã gây từ bao đời trước. Đó là cộng nghiệp của họ chiêu cảm nên, thầy không thể nào chịu thế cho họ được. Họ đã không biết sám hối tội lỗi, không chịu sửa đổi những sai lầm cũ và ngăn ngừa những nghiệp xấu mới, mà vẫn cứ một mực kiêu ngạo, ngang tàng. Dĩ nhiên, ngôi nhà đã bị mối mọt đục nát thì phải bị sụp đổ!.
Nghe lời Phật dạy của đức Phật, Mục Kiền Liên biết đó là sự thật, nhưng tôn giả vẫn nghĩ là có thể sử dụng thần thông của mình để cứu nhân dân trong thành được.
Vua Lưu Li dùng hàng trăm ngàn quân để bao vây thành, một giọt nước cũng khó lọt qua, huống nữa là người; cho nên Mục Kiền Liên phải dùng thần thông bay vào bên trong thành Ca Tì La Vệ.
Vào thành rồi, tôn giả bèn chọn lấy năm trăm nhân vật ưu tú của bộ tộc Thích Ca, bỏ họ vào trong bình bát, đậy nắp lại và bay ra khỏi thành. Đến một nơi thật an toàn, tôn giả mở nắp bình bát ra, tưởng là đã cứu thoát được năm trăm người này, nhưng khi nhìn vào bình bát thì hỡi ôi! Tôn giả hoảng kinh thất sắc, tất cả năm trăm người trong bình bát đều biến thành máu! Lúc bấy giờ tôn giả mới sực tỉnh ngộ, lời Phật dạy quả không sai, dù thần thông có quảng đại đến thế nào đi nữa, cũng không thể thắng được nghiệp lực cùng những luật nhân quả.
7. Cái chết bất ngờ của Đại Mục Kiền Liên
Tuy tuổi tác mỗi ngày một cao, nhưng tinh thần bố giáo của tôn giả Mục Kiền Liên vẫn càng lúc càng sung mãn, bước chân hành hóa cứ như nước chảy mây trôi, không bao giờ ngưng nghỉ. Tôn giả không biết rằng, chính vì cái nhiệt tâm truyền bá Phật pháp ấy mà tôn giả đã bị rất nhiều tu sĩ ngoại đạo hiềm khích, đố kị, Những tu sĩ ngoại đạo ấy rất nhiều lần muốn hại đức Phật, nhưng không làm cách nào được, bèn hướng mục tiêu vào Mục Kiền Liên.
Một ngày kia trên đường hoàng hóa, khi đi ngang qua một ngọn núi thì tôn giả bị một đám tu sĩ ngoại đạo phái Lõa Hình phục kích. Họ đã xô đá từ trên núi xuống. Đá lăn xuống như mưa vào người tôn giả, cho đến khi nhục thân của tôn giả nhừ nát, ngã gục, Tôn giả đã phải chết dưới bàn tay họ, vây mà trong ba ngày liên tiếp họ vẫn không dám trở lại gần nơi đó, vì vẫn còn sợ thần lực của tôn giả.
Tin tức tôn giả Mục Kiền Liên bị ngoại đạo ám hại chẳng mấy chốc được truyền đến hoàng cung, vua A Xà Thế bị chấn động mạnh. Nhà vua nổi giận tột cùng, liền hạ lệnh tức tốc tìm bắt hung thủ, và hậu quả tàn khốc đã xảy ra - dưới cơn giận mãnh liệt của nhà vua, đã có đến mấy ngàn tu sĩ phái Lõa Hình bị bắt ném vào hầm lửa!
Trong tăng đoàn thì toàn thể đại chúng không ai là không than khóc tiếc thương. Ai cũng bảo là trên đời sao có nhiều việc quá bất công, một vị đại thần thông như Mục Kiền Liên mà đã không tránh được cuộc tập kích của ngoại đạo! Lòng họ cứ ray rứt mà không giải tỏa được. Họ bèn cùng nhau đến bái kiến đức Phật để xin chỉ dạy:
- Bạch Thế Tôn! Sư huynh Mục Kiền Liên của chúng con là vị đệ tử lớn của Thế Tôn, Khi Thế Tôn lên thiên cung nói pháp cho lệnh bà Ma Da (Mahamaya), sư huynh chúng con đã từng đáp ứng lời thỉnh cầu của chúng con mà lên thiên cung vấn an Thế Tôn; sư huynh chúng con cũng đã từng vào chốn địa ngục để cứu mẹ thoát khỏi đau khổ. Sư huynh chúng con oanh liệt là thế, thần thông quảng đại là thế, vì sao mà đã không dùng thần thông để chống lại ngoại đạo, thậm chí cũng không trốn tránh sự ám toán của họ?
Vì đã quán triệt được mọi việc xảy ra, đức Phật đã không quá bị khích động như các vị tì kheo, Ngài bảo đại chúng:
- Này quí thầy! Đại đức Mục Kiền Liên là người đệ tử có thần thông số một của Như Lai, không phải là đại đức không thể kháng cự nổi quí vị tu sĩ ngoại đạo, nhưng vì lúc trước, khi vua Lưu Li dẫn đại quân xâm lăng thành Ca Tì La Vệ, đại đức đã từng dùng thần thông tưởng có thể cứu được nhân dân trong thành, nhưng rồi đã tỉnh ngộ rằng thần thông không thể nào chống trả được nghiệp lực, nhục thể chỉ là vô thường, và nghiệp báo phải có lúc được kết thúc. Trong tiền kiếp đại đức đã từng làm nghề bắt cá để nuôi thân, chẳng biết đã có bao nhiêu mạng sống bị chết oan bởi bàn tay của đại đức! Nhưng này quí thầy! Quí thầy cũng không nên đau buồn, đại đức Mục Kiền Liên tuy đã nhập diệt, nhưng chân lí thì vẫn không bao giờ bị tiêu diệt.
Một số đông quí vị ti kheo vẫn không dằn được bi thương:
- Nhưng sư huynh chúng con bị hại thảm thiết quá, bạch Thế Tôn!
Chúng con không an tâm được! - Này quí thầy! Quí thầy nên biết, đối với bậc giác ngộ thì việc sinh tử không là vấn đế gì cả. Có sinh thì có tử, cho nên cái chết không làm cho ta kinh hoàng sợ sệt. Điều cần yếu là chúng ta xem có thể học hỏi gì từ cái chết đó. Đối với đại đức Mục Kiền Liên, trong phút lâm chung, thần trí không hôn mê mà đã an nhiên nhập niết bàn, đó là điều rất quí báu; đến như tinh thần hi sinh thân mạng vì công cuộc hoằng dương Phật pháp của đại đức thì quả thật là cao đẹp cực cùng!
Dù Phật dạy như vậy, trong đại chúng vẫn còn một số vị tì kheo lắc đầu than thở, lòng thương cảm chưa nguôi, lại bộc bạch:
- Bạch Thế Tôn! Chúng con cũng biết tinh thần hi sinh vì đạo cao cả, nhưng sự hi sinh của sư huynh chúng con vào lúc này thật là quá sớm. Sự nghiệp hoằng pháp còn dài và còn nhiều việc phải làm, chúng con đang cần sự lãnh đạo của sư huynh. Còn nữa, bạch Thế Tôn, về tai nạn này, sao Thế Tôn đã không bảo trước cho sư huynh chúng con biết mà đề phòng?
Những lời bộc bạch của quí vị tì kheo vừa dâng lên đức Phật, đã chứng tỏ lòng kính yêu của họ đối với tôn giả Mục Kiền Liên. Họ đã bị xúc động mãnh liệt đối với tai nạn thảm khốc của tôn giả. Đức Phật cũng rất thương cảm, cho nên lại phải an ủi họ:
- Này quí thầy! Khi đại đức Mục Kiền Liên tuẫn giáo, không phải là đại đức đã không biết trước để đề phòng. Đại đức có thần thông lớn có thể tự bảo vệ được mình, nhưng đó không phải là biện pháp rốt ráo. Người tu hành không thể cưỡng lại các luật tắc nhân quả; quả báo của nghiệp nhân bắt cá làm kế sinh nhai ở đời trước của đại đức nay đã đến lúc phải được kết liễu. Vả lại, từ buổi đầu xuất gia, đại đức đã phát nguyện sẽ đem sinh mạng mình cống hiến cho việc phụng sự chân lí, nay đại đức dã được mãn nguyện và hoan hỉ nhập niết bàn, tất cả đệ tử của Như Lai cũng nên có cái tinh thần tuẫn giáo như Mục Kiền Liên vậy, thì Phật pháp mới được quảng bá rộng rãi ở thế gian. Này quí thầy! Quí thầy hãy học lấy cái tinh thần cao quí ấy của đại đức Mục Kiền Liên!
Lời khai thị của đức Phật đã làm cho toàn thể đại chúng vô cùng cảm động. Cái chết vì đạo của một Mục Kiền Liên đã làm nảy sinh vô số các Mục Kiền Liên khác. Tất cả đại chúng đều vì sự trường tồn của chánh pháp mà phát nguyện học theo tinh thần tuẫn đạo cao quí của tôn giả Mục Kiền Liên.
8. Ý nghĩa Mục Kiền Liên cứu mẹ
Mục Kiền Liên Bồ Tát là hiện thân cho hạnh nguyện cứu mẹ thoát khỏi cảnh khổ, là hình ảnh tiêu biểu cho hiếu đạo của con người. Sau khi đắc quả A La Hán, ngài đã dùng tấm lòng từ bi vô lượng và trí tuệ của mình để hóa độ chúng sinh. Mục Kiền Liên Bồ Tát là một trong mười đại đệ tử của đức Phật Thích Ca. Ngài là người xuất hiện trên cõi đời này bằng xương, bằng thịt. Ngài thường xuất hiện cùng với Tôn giả Xá Lợi Phật, là một người vô cùng thần thông quảng đại. Sau khi xuất gia được 7 ngày, ngài đã đoạn trừ hết các lậu hoặc chứng quả A La Hán. Mục Kiền Liên Bồ Tát là một nhân vật có thật trong lịch sử. Ngài có quá trình xuất gia tu học và đắc quả, được sử sách ghi chép rõ ràng. Ngài đã được nhân loại thừa nhận là một nhân vật lịch sử có sức ảnh hưởng lớn trong thời đức Phật còn tại thế. Mục Kiền Liên do công phu tu hành mà có được thần thông đệ nhất. Bằng tuệ nhãn và nhờ năng lực của mình, ngài đã thấy rõ sự đọa lạc thọ khổ của mẹ ngài.
Sau này, hình ảnh Mục Kiền Liên Bồ Tát cứu mẹ nơi địa ngục đã trở thành hình tượng hiếu đạo trong Phật giáo. Nương theo câu chuyện của ngài, đức Phật đã dạy chúng sinh ai muốn báo hiếu cho cha mẹ hãy làm theo cách của ngài (Vu Lan Bồn Pháp). Từ đó, ngày lễ Vu Lan cũng ra đời.
----------------
Tags:tiền và tỉnh thức,tienvatinh thuc,tôn giả mục kiền liên,mục kiền liên,mục kiền liên bồ tát,mục kiền liên cứu mẹ,truyện mục kiền liên,mục kiền liên tìm mẹ,tôn giả mục kiền liên thần thông đệ nhất,mục kiền liên bồ tát là ai,mục kiền liên nhớ mẹ,nam mô mục kiền liên bồ tát,mục kiền liên bồ tát cứu mẹ,đại hiếu mục kiền liên bồ tát,mục kiền liên bồ tát cứu mẹ thoát địa ngục,mục kiền liên thanh đề,tôn giả mục kiền liên - thập đại đệ tử,đại đệ tử phật mục kiền liên,vu lan báo hiếu,vu lan nhớ mẹ
Nhận xét
Đăng nhận xét