Ta là ai ? ta từ đâu đến ? ta đến đây để làm gì và rồi sẽ đi về đâu
TA LÀ AI?
1.Ta là ai ?
Đức Phật một hôm đang đi khất thực, Ngài gặp hai người dẫn một con heo đi ngang qua. Ngài liền hỏi: “Đó là cái gì?” Mọi người ngạc nhiên hỏi: “Đức Phật là đấng “Chánh biến tri” (cái gì cũng biết) mà con heo lại không biết?” Đức Phật trả lời: “Cũng phải hỏi qua”. Thế quý vị có ngạc nhiên không?
Thật ra, câu chuyện như thế này. Một hôm trông thấy một người dẫn con heo đi qua, đức Phật mỉm cười. Ngài A-nan mới hỏi đức Phật cười cái gì? Đức Phật nói con heo đó kiếp trước xa xa của nó là một con gà mái ở gần chùa. Khi đi kiếm ăn, nó thường lắng tai nghe quý thầy tụng kinh. Hết kiếp gà, nó sanh trở lại làm một cô công chúa. Khi làm công chúa, chỉ lo hưởng ngũ dục mà không biết tu cho nên sau đó lại sanh vào nhà bần cùng. Và sau vài kiếp lại sanh thành heo.
Chúng ta thấy heo thì nói là heo. Nhưng thật sự không đơn giản như vậy. Và nhà Thiền đã lấy câu hỏi của đức Phật “Đó là cái gì?” xem như một công án.
Kinh Kim Cang có nói: “Chúng sanh không phải là chúng sanh nên gọi là chúng sanh” hay “Cái này không phải là cái này cho nên gọi là cái này”. Chúng ta cũng vậy, không phải là người cũng không phải là trời, là vật mà do “chúng sanh” có nghĩa là chúng duyên hợp lại mà sanh, cho nên bây giờ tạm gọi là người, hay một con vật nào đó tạm gọi là chó, là mèo…
Nhưng tất cả chỉ là giai đoạn.
Cho nên, nếu chúng ta cứ khăng khăng cho rằng mình là người thế này thế nọ, người này tốt, người kia xấu... thì đó là bệnh chấp ngã cực kỳ khó trị và quả thật chưa biết mình là ai. Đức Phật sau khi giác ngộ, Ngài tuyên bố “Phật, Tâm và chúng sanh, cả ba đều bình đẳng”. Chúng ta bao kiếp trôi lăn với bao nhiêu thân phận sai khác, đã từng sanh lên các cõi trời, đã từng trải qua những kiếp sống sang hèn, đội nhiều thứ lốt, kể cả mang lông đội sừng, và có thể địa ngục cũng từng dạo qua. Thế mà Phật bảo tâm mình và Phật bình đẳng thì thật khó tin, khó nhận. Tâm thì tất cả đều giống nhau, chỉ vì chúng ta quên hay nhớ cái Tâm mà sanh ra Thánh – phàm, phải – trái... chứ cốt lõi tất cả chúng ta đều bình đẳng như nhau. Mọi sự sai biệt đều từ phước duyên, nghiệp báo do chính mình tạo ra mà tạm có vậy thôi. Hiểu được như thế thì chúng ta sẽ không khinh mạn đối với những người thua mình, hoặc đố kỵ với những người hơn mình mà phải chú tâm để lo chuyển đổi cái nghiệp của mình....
Câu hỏi “ Ta là ai “ là một câu hỏi nhức nhối hẳn phải được nêu ra từ thuở hồng hoang, khi con người lần đầu tiên ý thức được sự hiện hữu của mình trong cuộc sống. Và trong phạm vi đời sống của mỗi chúng ta, dường như nó đã khởi sinh từ một lúc nào đó rất sớm mà ít khi ta còn nhớ được, để rồi vẫn tiếp tục đeo đuổi ta một cách dai dẳng cho đến tận cuối đời.
Nhiều người trong chúng ta sẽ không thể hiểu được ý nghĩa sự hiện hữu của chính mình trong cuộc sống, cũng không thể hiểu được ý nghĩa của những việc mình làm, của những nỗ lực dù là để hướng đến một đời sống cao thượng hay chỉ để bon chen tranh giành một cuộc sống tốt hơn...
Tuy nhiên, có nhiều cách khác nhau để trả lời cho một câu hỏi. Chẳng hạn, câu trả lời có thể là đưa ra nội dung người hỏi muốn biết. Những người nỗ lực trả lời theo cách này tự dựng lên một hình tượng nào đó đã tạo ra con người. Chẳng hạn như cho rằng con người do Thượng đế sinh ra, được tạo ra từ quyền năng của Thượng đế... Nếu chấp nhận điều đó, có nghĩa là ta đã có câu trả lời cho những câu hỏi nêu trên, và nếu cần nêu thêm những câu hỏi liên quan khác nữa, có thể ta phải đợi đến lúc nào... gặp được Thượng đế.
Nhưng dường như văn minh nhân loại vào thế kỷ 21 này không còn chấp nhận được những câu trả lời giàu tưởng tượng đến như thế. Chúng ta cần một cách nhận thức nào đó hợp lý hơn để không bế tắc vì thấy mình đang sống một đời vô nghĩa, chỉ đợi đến lúc ra đi mà không hiểu được nguyên nhân vì sao, cũng chẳng biết được rồi mình sẽ đi về đâu...
Đức Phật đã chọn cách trả lời này khi ngài phân tích nội hàm của chữ “ta” trong câu hỏi và chỉ ra rằng không hề thật có một cái “ta” như thế. Khi đã không có cái “ta” thì câu hỏi “Ta là ai” trở nên không còn hợp lý, đơn giản chỉ là vì không thể đưa ra bất kỳ hình tượng, khái niệm nào để mô tả về một điều không thật có, và do đó “ta” không thể là ai cả khi tự ta vốn đã không thật có.
Trong Kinh điển, đức Phật nhiều lần chỉ rõ rằng “cái ta” của mỗi chúng sinh là một hợp thể của những hợp thể, cụ thể là được cấu thành bởi năm uẩn, mà mỗi uẩn tự nó cũng là một hợp thể bao gồm nhiều yếu tố.
Năm uẩn được kể ra là sắc uẩn, thọ uẩn, tưởng uẩn, hành uẩn và thức uẩn. Trong số này, sắc uẩn là một hợp thể của những âm thanh, hình sắc, mùi hương, vị nếm... kết hợp với các giác quan của chúng ta như mắt, tai, mũi, lưỡi... Mỗi một yếu tố trong đó đều là điều kiện cần thiết để tạo thành cái gọi là sắc uẩn.
Sắc uẩn cũng bao gồm cả bản thân các giác quan như mắt, tai, mũi, lưỡi... và đối tượng của chúng, vì tất cả đều do vật chất cấu thành. Đây là những gì mà ta có thể quan sát được.
Thọ uẩn chỉ các cảm thọ sinh khởi khi thân tâm ta tiếp xúc với các đối tượng bên ngoài, như lạc thọ (cảm xúc vui thích), khổ thọ (cảm xúc khó chịu, không ưa thích), xả thọ (cảm xúc không khổ, không vui)...
Tưởng uẩn chỉ sự nhận biết phân biệt đối với các đối tượng sau khi tiếp xúc, như phân biệt được đó là sự vật dài ngắn, lớn nhỏ, xanh vàng trắng đỏ... cho đến phân biệt đó là thiện ác, tà chánh... Cơ chế hoạt động của tưởng chính là dựa vào sự truy tìm trong ký ức những hình ảnh, thông tin... của quá khứ có liên quan đến đối tượng, rồi qua đó xác định và khởi lên sự phân biệt.
Hành uẩn chỉ chung tất cả mọi hoạt động tâm lý hay phản ứng của tâm thức, được sinh khởi sau khi tiếp xúc và phân biệt đối tượng, như ưa thích, chán ghét, ngợi khen, chê bai... Hành là yếu tố phức tạp vì có phạm vi đề cập rất rộng và có khả năng làm nhân cho các hoạt động khác của thân và tâm, trong khi các uẩn như sắc, thọ và tưởng chỉ là những hiện tượng hiện hữu mà không tạo nhân. Chính vì thế, hành uẩn có hai vai trò phân biệt như sau:
Hành uẩn có vai trò là quả, khi những phản ứng của tâm thức là kết quả được tạo thành do những điều kiện, những yếu tố khác;
Hành uẩn có vai trò là nhân, khi những phản ứng của tâm thức trở thành điều kiện dẫn đến các hành vi, hoạt động của thân, khẩu, ý. Trong ý nghĩa này, các hoạt động của thân, khẩu và ý chính là sự biểu hiện của hành uẩn, là kết quả sự tác động của hành uẩn.
Thành phần cuối cùng trong 5 uẩn là thức uẩn.
Thức uẩn, chỉ chung công năng của thức (sự nhận biết) được biểu hiện ở tất cả các giác quan, như ở mắt có nhãn thức, ở tai có nhĩ thức... cho đến ý thức.
Những phân tích chi ly như trên cho ta một cách nhìn nhận đúng thật về cái gọi là “ta” đang hiện hữu trong đời sống. Mỗi một yếu tố được phân tích trên đều hiện hữu rất thật trong nhận thức thông thường của ta, nhưng sẽ bộc lộ tính chất mong manh, giả hợp do duyên sinh của chúng khi được quán chiếu dưới ánh sáng của trí tuệ Bát-nhã. Qua đó có thể thấy rằng, chính những kết quả tu tập tuệ giác tánh Không cũng sẽ giúp ta nhận ra được tính chất giả hợp của một “cái ta” mà từ lâu ta vẫn luôn xem như một thực thể đơn nhất, chắc thật và bền bỉ. Đạo Phật gọi nhận thức đúng thật này là sự thấy biết vô ngã, trong ý nghĩa là không hề có một bản ngã, một “cái ta” tồn tại chắc thật và độc lập trong thực tại mà ta đang nhận biết.
Nhờ thấy rõ “cái ta” giả hợp đó đã và đang tồn tại trong một thế giới tương đối vận hành theo những nguyên lý duyên sinh, nhân quả mà mọi cảm xúc, tư tưởng... của chúng ta không ngừng khởi sinh và diệt mất trong dòng lưu chuyển ấy, nên ta biết được một cách khách quan rằng chính những hành vi, lời nói hay tư tưởng của ta sẽ quyết định việc “cái ta” đó được tồn tại trong an lạc hạnh phúc hay phải ngập chìm trong khổ đau phiền não.
Ta la ai ? ta từ đâu đến ? ta đến đây để làm gì và rồi sẽ đi về đâu sau khi chết ?
----------------
#tienvatinhthuc #talaai #tatudauden #tadendaydelamgi #chetdivedau #connguoiduocsinhratudau #connguoitudausanhra #roitasedivedau #chungtatudautoi #connguoilaaitudauden
----------------
Tags: tiền và tỉnh thức,tienvatinh thuc,ta từ đâu đến,từ đâu đến,con người là ai? từ đâu đến?,a từ đâu đến và đi về đâu,chúng ta từ đâu tới,ta đến đây để làm gì,khởi nguồn của sự sống - chúng ta là ai và đến từ đâu,ta là ai,ta la ai ta từ đâu đến ta đến đây để làm gì và rồi sẽ đi về đâu,ta là ai ta từ đâu đến ta đến đây để làm gì và rồi ta sẽ trở về đâu,ta đi về đâu,con người được sinh ra từ đâu,con người từ đâu sanh ra,rồi ta sẽ đi về đâu,và rồi ta sẽ trở về đâu,ta la ai,chết đi về đâu
Nhận xét
Đăng nhận xét